Paima das buhul ai, isuruh puang bolon ma si Ransah Ulu Balang mamukul ogung sitandol i balei ganjang Sihampilis. Roh ma haganup sagala jolma jahjahan ni Raja Parpandanan na Bolag, nai ge pangulu dusun, nai homa age pangulu-pangulu. Nini sidea ma na roh on manungkun bai si Ransah Ulu Balang: ”Ou Ransah Ulu Balang, Ulu Balang Hasian, naha do ge ase marhata ogung sitandol, seng dong rusuh-rusuh, age bahaya, i pamatang huta on”. Jadi marsampang ma si Ransah Ulu Balang: ”Na isuruh puang bolon do au mamukul ogung sitandol sadari nantuari, padua arianhonkon, hu sungkun ma lobei hu rumah bolon, atap aha do tongon ai”.
Laho ma si Ransah Ulu Balang, isungkun ma puang bolon: ”Lai puang bolon huta on”, nini si Ransah Ulu Balang ma, ”Domma kumpul i alaman ganup, naha do parkumpulan on? Aha do pamanggilhonon bani sidea lai?” Nini puang bolon ma andompak si Ransah Ulu Balang: ”Ampari dian ma bigou bapa, hundulanni na roh in i alaman bolag ai. Roh pe ahu mambahen sahap hu bani sidea.” Jadi isuruh puang bolon ma homa sagala anak boru pakon panak boru Nardorhaya di Ari mamberehkon demban tasakan, itasaki demban ma ganupan pangulu-pangulu naige pangulu dusun, nai age gamot.
Anjaha iaturhonma mardahan boras idahan ni na roh ondi. Jadi ipantom homa ma horbou dua, guleini na roh ondi. Domma salpu mangan, ijin ma homa Tuan Rahat di Panei, hundul bei ganup i tongah-tongah ni alaman. Ipakei puang bolon ma anak panunda ondi, domma ipaluah hun tongkarang naso binotohni halak. Ia pakeanni usih ma songon pakeanni Raja Parpandanan na Bolag na dob marlobur ondi. Margolang mardarmani, marantei gotong, martumbuk lada. Tapi hun lobei anggo puang bolon hu alaman.
Hun lobei ma ia mambahen sahap hubani pangulu dusun pakon bani jolma simbuei, nini puang bolon ai ma: ”Ou Panggamot, Pangulu Dusun, Dolog Marjandi Asih, Tuan Bandar Mahiou, Tuan Dolog Sigualon, pakonni ham age Tuan Martangka Hambing pakonni ham Tuan Dolog Kasawan, nai ham Tuan Rambei na Bolag, nai age pangulu-pangulu haganup. Ham pe Panggamot Urang Kaya Rajulan, wakil Datuk Pamogang, dong do sihatahononku bani nasiam”.
Sip do jolma simbuei ondi manangar hatani puang bolon ondi. Ai marsaor-saor iluh do tene puang bolon ai mangkatahon hatani ai. Ipaima sidea lalap lang puas hatani ai atap sahapni ai haganup. Anjaha songon na longah bei do sidea haganup. Ise pe lang mungkap sahapni. Jongjong ma anggo puang bolon ondi, dokahan do ia mangapusi iluhni pakon mansahapkon sahapni, tarsong-song do sahapni ai, atap tarpintu halani iluhni ai.
Jadi marsahap ma Tuan Bandar Mahiou: “Santabi banta puang bolon, torushon hita ma sahapta ai, ulang lalap magang”. Jadi itoruskon puang bolon ondi ma: ”Ondo gamotku, ampa pangulu dusun, hatangku bai nasiam, anggo Tuan Anggi huta on, seng ra totap hundul i lopou, halani dong anak panunda, tongon hanji hujai ondi songon na huoto-otoi do Tuan Rahat di Panei, sonari lang dong mangoto-otoi au, maningon bunuhon do sadari on anak panunda ondi, domma iiringhon hopala omas, i pajongjong ma i laman bolag ondi, anjaha ihut ma puang bolon manjolom tanja, nini ma homa: ”On ma anggo ou, Tuan Rahat di Panei, andonma anak panunda ia, jolom ham ma naheini in, ase hupantom pusu-pusuni in”, nini puang bolon ondi. Sanggah mangondamhon tanja ondi puang bolon, roh ma gamot pakon pangulu dusun mangadang, anjaha nini gamot ai ma homa, naha pe seng bulih panganon anak panunda be, ai domma suang bei songon bapani na hinan ondi. Nai homa nini pangulu dusun. ”Domma manggoluh na dob matei raja nami ondi”, nini pangulu dusun ai homa. ”Seng bulih bunuhon be”, nini jolma simbuei, halani ai mabiar ma Tuan Rahat di Panei manangar sahap ai haganup anjaha domma matunggung anak panunda ondi. Mardamei ma sidea.
Nini Tuan Rahat di Panei ma: ”Au pe seng huparsinta be bunuhon anakhin, domma manggoluh huidah abang”. Dob ai, mulak ma haganup jolma simbuei, tapi anggo gamot ijin opei marian-ian, tapi anggo pangulu dusun deba opei mulak. I bagas na tolu bulan, bahat do halak ganup mamboban banggalni uhurni bei. Dong ma na mamboban hambing, dong ma na mamboban dayok, nai ge homa rayat.
Ia sada dayokni, satumba ma borasni, satali halimbirni. Aima siluahni halak. Ia dayokma masak sangawan buluh tinombu ma goranni, indahan sasaputangan ma hasomanni, ibagas tapongan ma ai. Natutup ma ai ibagas ampang-ampang na marjambei-jambei. Ia hambing do iboban, opat tumba ma borasni, naima haganup marturut-turut siluahni halak dompak tongah Parpadananan na Bolag. Halani mangihutkon megah ni uhurni rayat ai haganup.
Dob salpu na sabulan ai, dong ma panranggou ni na roh. I lawang-lawang ni ari magati-gati ma toh Tuan Rahat di Panei hu lopou songon na mampodah-podahi anak ni ondi mambere pangajaran songon paraturanni harajaon.
Nini Tuan Rahat di Panei ma: ”Ou Bursok, namanundahon bapana, anggo jolma da ambia anakni harajaan, naparlajari ma marguru surat, paduahon na parlajari marsahap, patoluhon na parlajari margasing, paopathon naparlajari mandihar, napalimahon naparlajari manggual, paonomhon naparlajari manarunei, naige na legan-legan. Ai ma anggo jolma anakni harajaan. Naha pe anggo seng ipalarlajari ho ai, seng tarajari ho hanami”. Marbalos ma anakni ondi: ”Nai ma nimu Bapa Anggi, naima hape; ham ma mangajari au”. ”Dear ambia”, nini bapa anggini ondi. ”Eak Bapa Anggi”, nini anakni ondi. ”Margasing lobei parlajari ambia”, nini bapa anggini ondi. ”Aha ma gasingku Bapa Anggi?” nini anakni ondi. ”Dong do gasingni abang ondi gasing omas, pangindo humbani kaha”. Laho ma ia tongon mangindo hubani puang bolon, nini anakni ondi ma: ”Inang, dong podahni Bapa Anggi bangku”. ”Naha Bapa”, nini inangni ondi. ”Anggo jolma anakni harajaan da, maningon na botoh sagala horja, nai nini Bapa Anggi”. Jadi marsampang ma inangni ondi: ”Naha ale amang anggo seng adong na mangajari ham?” ”Bapa Anggi gan Inang mangajari”. ”Ba, jenges do bapa” nini inangni ondi. “Anggo nai do berehon ham ma bangku gasing ni bapa ondi, gasing omas.” Jadi iberehon inangni ai ma gasing ondi bani anakni ai. Jadi ipatuduhkon ma bani bapa anggini ondi, nini ma: “Andon ma gasing ia Bapa Anggi”. Jadi iajari bapa anggini ondi ma tongon ia margasing.
Hira-hira sapuluh ari ibotoh anak ondi ma margasing. Roh bapa anggini ondi, ibuathon ma gasing ondi, anjaha nini ma: “Ou Bursok, seng lalap i horja ambia, domma ibotoh ho margasing, madihar ma lobei parlajari”. Jadi nini anakni ondi ma: “Dia ham ma gasing in Bapa Anggi, ase hupaulak bani Inang, anggo na mandihar mando horjanta”. Jadi nini Tuan Rahat di Panei ondi ma: “Seng bereonkonku hubam gasing on ambia paima marhundulan ho. Songon na mangidah abang ondi au ambia anggo husimpan on. Seng magou age hupabuni. Anggo domma holi mompo ho, hupaulak do on bam, ulang mambur do pusaka on”.
Jumpah use ari patarni, roh ma Tuan Rahat di Panei hu lopou marayakhon anakni ondi, nini ma: “Ou Bursok, boan hopala omas pakon hopala pirak in, ase huajari ho mandihar, ase paturei hita galanggangta i lambungni partoguh an. dob konsi ai laho ma si Bursok bani puang bolon: “Ou Inang, berehon ham ma hopala omas pakon hopala perak bangku”. “Hu ja ai Bapa”, nini inangni ondi. Jadi roh ma puang bolon ondi iberehon ma bani anakni ondi napinindoni ai. Jadi laho ma sidea pakon Tuan Rahat di Panei margalanggang i biding partoguh ai tongon.
Dong ma hira-hira tolu bulan dokahni, siap-siap sogot iajar Tuan Rahat di Panei anakni ondi. Domma pas ibotoh pangajaranni bapa anggini on pasal hadiharon. Ibuat bapa anggini ondi ma homa hopala ni omas ondi pakon hopala perak ondi. ”Ou Bapa Anggi”, nini anakni ondi, ”Mase isimpan ham, iboban ham hu rumahmu ai hopala omas pakon hopala perak ai?” Jadi nini bapa anggini ondi ma: ”Age ambia, domma sungkup bam pangajaran hadiharon, seng boi ope hom mamegang pusaha ai, anggo lape marhundulan”. Jadi mulak ma si Bursok hu rumah bolon, songon na mambangor do uhurni, saor mangadu-adu bani inangni ondi, nini ma: ”Ou Inang, ou Inang!” ”Mase pala dua hali ihatahon ham Bapa ou inang, ou inang, nim”, nini puang bolon. ”Domma ibuat Bapa Anggi gasing ondi, hopala omas pakon hopala perak ondi!” ”paturutma Pa, anggo jolma tading-tadingan”.
Dob konsi ai jumpah ma use ari patarni, roh ma use Tuan Rahat di Panei marayakhon anak panunda ondi hu lopou ai, nini ma: ”Ou Bursok, anggo jolma da ambia anakni harajaan ulang lang ibotoh hatani haguruon, dong do pustaha jati ondi, berehon hu bangku ase huajari ho”. Jadi nini anakni ondi ma: ”Husungkun ma lobei Inang Bapa, atap na i ja do”. Jadi laho ma anakni ondi manungkun puang bolon, nini ma: ”Inang, ipangindo Bapa Anggi pusataha jati, bere ham hu bangku, ase iajari au gan!” Jadi nini puang bolon ondi ma: ”Seng dong i tongah on Bapa anggo pustaha jati, bai mangkelamu do, Guru Gumbak na Bolon huta on”. Jadi mulak ma ia hubani Tuan Rahat di Panei patugahkon, nini ma: ”Ou Bapa Anggi, seng dong gan i rumah bolon anggo pustaha jati, bai mangkela Guru Gumbak na Bolon huta on do iberehon bapa ondi”. ”Anggo nai do hape ambia, naha nabahen; hunjai ma holah marguru, huondoshon pe”. Iondoshon bapa anggini ondi ma tongon, anak na mantundahon bapani ondi bani Guru Gumbak na Bolon marguru.
Das ma ia satahun i parguruan, tammatma. Ibotoh ma otik hata-hatani tawar pakon tulbas, nai ge pagar-pagar na legan.
Roh ma usei podah humbani Tuan Rahat di Panei: ”Anggo nai do ambia, parlajarima martondur, anggo jolma anakni harajaan maningon nabotoh do hata-hatani partonduran. Tapi buatma lobei bajutni abang ondi, aima bajut pandan marihur, pakon lupak-lupak omas ondi”. Jadi iboban ma tongon. Ipatuduh ma bani Tuan Rahat di Panei. Jadi laho ma sidea martondur, aima hu Dolog Kasawan, ibahen ma juak-juakni na margoran si Girsang Doriangin. Ia ma si holang napasunsang-sunsangkon panak boru Dolog Kasawan na jenges tumangdo. Dear do bani rupa, jenges homai do tobtoban. Itatap hun lobei, na songon rupani bulan, tapi itatap hun pudi seng taridah anggo jambulan, martudung-tudung gipul do, marsurak di adaman i balei panjangan, aima goranni partonunanni.
Roh ma si Girsang Doriangin padua ariankon use, tapi anggo Tuan Rahat di Panei, seng ia dihut. Manungkun hatama bani panak boru Dolog Kasawan. Tapi seng dapotsi opei parsahapan ai anggo nape ididah si Bursok. Jadi mulak ma ia hun Dolog Kasawan. Ipatugah ma bani Tuan Bursok: ”Tabi Tuan nami, dong sungkun-sungkunni panak boru bangku. Maningon dihut do hita homani, anjaha ise do goranni Tuhanta ai”, nini.
Jadi songon na pendek do uhurni na matundahon bapani ai, mambogei panungkunni panak boru ai. Jadi nini ma: ”Ai ise ipatugah ho ambia goranku?” Jadi nini si Girsang Doriangin ma mambalosi: ”Ise pe lang dong goranta hupatugah”. ”Naha do nim ambia?” “Tuan nami, non do ningku, seng hubotoh, mabiar do au patugahkon goranni Tuhanta, sonai do hansa ningku. Sonon Tuan nami uhurhu, ia hupatugah holi goranta ai, songon goran dakdanak”. “Ha…ha…! Nai ma da ambia. Ibotoh ho do hape ai. Anggo nai husungkun ma lobei Inang ambia, ase ibahen goranku”.
Jadi laho ma ia hu rumah bolon, isungkun ma puang bolon, nini ma: ”Ou Inang, bahen ham ma goranku, ulang songon goranni na baru tubuh lalap goranhu”. Jadi roh ma puang bolon nini ma: ”Mangkelamulah sungkun atap ise goranmu, ase itonggor pustaha jati”. Jadi isuruh tuhan ondi ma mangalopi Guru Gumbak na Bolon. Roh ma Guru ondi hu lopou, jadi idilo tuhan ondi ma puang bolon hu lopou.
Tidak ada komentar:
Posting Komentar