Kamis, 13 Mei 2010

Sobou ma na Malungun, Tubuhan Sampilpil ma na Matobak

Dop ai jumpah ma tahun sada, padua tahunkon manggorama pamurou, manisei ma na laho hu juma, manongos ma ompung Naibata. Idilo Raja Parpadanan na Bolag ma si Ransah Ulu Balang, nini ma: ”Ou Ransah Ulu Balang, laho ma ho ambia hu rumah bolon, hu lobei-lobei ni puang bolon huta on, sungkun ma lobei sinta-sintani tamuei roh in”. Roh ma puang bolon ondi ipatugahma: ”Ou Ransah Ulu Balang, gala-gala sirondang bulan do, sataun mipulipul, dua taun mopulopul, ai do sintasintani tamuei roh on”. Dobsi mulak ma si Ransah Ulu Balang hu lopou, nini ma: ”Raja nami, gala-gala sirondang bulan do gan, sataun mipulipul, dua taun mopulopul, sinta-sintani tamuei roh”.

Idilo ma gamot roh hu lopou, isungkun ma atap ija do dong gala-gala sirondang bulan, sataun mipulipul, dua taun mopulopul.

Dong do napatugahkon: ”Anggo ai Raja nami, dong do ai, tapi hun daoh do humbanta on ai”. “Naha daohni ambia?” nini raja ai. “Anggo daohni Raja nami, sabulan dalanansi i dalan”. ”I huta ja ma adong ai ambia?” nini raja ondi. ”I tanoh Langgamsisi, i saborang ni lautan”, nini na patugahkon ondi.


Dob konsi ai idilo ma Guru Gumbak na Bolon, iriahkon ma pasal mangalop gala-gala sirondang bulan ai, putus parsahapan si Atah na Ulogon ma mangalop ai, sapuluh dua halak bilanganni, sabab ambilan dong do gan na manjaga gala-gala sirondang bulan ai huramah pakon darih, begu pakon ular berang, singa pakon gipul. Jadi halani ai ma ase si Ura na Gulogon ipaingkat mangalop gala-gala ai, jadi meser ma tongon sidea.

Kira sadari dalanan nari sidea ase das hubani gala-gala ai, misbou tumang ma tongon bauni. Bosur iahapkon sidea lang manganhon na manganggoh bauni gala-gala sirondang bulan ondi. Ipapodas sidea ma mardalan, das ma dohorni bonani, bod ma ari, ijai ma sidea marborngin. Patarni pe ase manangkih, nini uhurni. Ibagas borngin ondi domma roh begu manjorngam sidea, ilawan na sapuluh dua halak ondi ma. Tolu do begu ondi, nai homa singa laho mandorab sidea, ilawan puang lima ondi do, talu do homa singa ondi, nai homa roh dorih ondi mamangkur sidea, itawari sidea, ilawan homa dorih ondi, talu homa.

Siang ma ari use, domma torang ni ari, laho ma sidea hu bonani gala-gala ai, sadiha sagala na manjaga ai ganup, nai age huramah, nai age ular berang, tunduk do ibahen sidea haganup. Naso idop ni uhur, dong sada ulog balun-balun, goranni olog balun bidei. Usih do songon tano ia ampar songon ampar-ampar, tapi seng na botoh ulog, ibahen sahei iidah sidea. Ijai ma sidea hundul, tapi sahalak tading sanggah marsuhap, seng rup hundul ibani na sahei ai. hape ulog balun-balun do nanihundulan ni sidea ai. Ibalun sidea haganup, sarindang sagulungan. Dob ni mateima. Sahalak mando mulak, mamboban baritani sidea.

Idapothon na sahalak ondi ma Raja Parpadanan na Bolag, nini ma: “Raja nami, seng dong hu bobab gala-gala sirondang bulan ia, domma bois hasomankondi haganup, iboishon ulog balun bidei. Anggo begu namin pakon gipul, sonai sagala bisa, sagala pandoit, tlu do ibahen hanami. Naso pangarapan uhur nami dong hape sada ulog balun-balun, niagan tanoh, aima ihunduli hasomankondi haganup, anggo au sanggah marsuhap, siap honsa roh hun bah ai au domma ibalun hasomankondi haganup”.

Mambogei hata ai roh ma puang bolon, roh homai jolma (rayat) marsipatugahan pasal na masa ai. Ipatugah sidea ma bani Guru Gumbak na Bolon, nini wakilni datuk pamorang: ”Naha ma, seng tarbuat gala-gala sirondang bulan na dong i tanoh Langgamsisi, domma bois puang limanta ondi sapuluh sada halak bilanganni, iboishon ulog balun-balun, sada mando mulak mamboban baritani sidea”. Marsampang ma Guru Gumbak na Bolon: ”Patar buat nasiam ma bangku pulung-pulungan”. Nini gamot ai: ”Aha ma pulung-pulungan ai sibuaton?” Jadi ipatugah Guru Gumbak na Bolon ma sibuaton ai, sada dayok langkah andalu, rondang sanggolom, tinutung sada, nitak sitiga tompah, sada rudang sidangan, sada bulung ujungan, pulung ma ai, iberehon ma bani Guru Gumbak na Bolon.

Patarni sanggah tongah arian, laho ma Guru Gumbak na Bolon ondi, mamboban umbu-umbuan ondi hu sirpang pinarmombang, ipanggil ma layang-layang mandi, iberehon ma dayok langkah andula ondi layang-layang mandi bahen upahni. Isuruh ma ia mangalop gala-gala sirondang bulan ondi, taondo sagala ulog bisa. Nai pe itangkis layang-layang mandi ondi do gala-gala ondi, dapotsa do sanranting. Iboban hu Parpadanan, idabuhkon i lobei-lobeini Guru Gumbak na Bolon, seng pala sadari layang-layang mandi ondi mangalop gala-gala sirondang bulan das ma bani Guru Gumbak na Bolon gala-gala ai.

Roh ma Guru Gumbak na Bolon iberehon ma bani tongah. Jumpah ari patarni, ipantom ma sada horbou, dearma iparmasak, isaorhon ma gala-gala ai, mopul-opul ma tongon anggo bauni, das bani pangisini huta Parpadanan na Bolag, domma marium ganup huta ai, niotarni gala-gala sirondang bulan ondi, tongon ma tene na sataun mipul-ipul, padua taunkon mopul-opul. Iberehon ma ai bani puang bolon ondi, sabab ai ma sinta-sintani tamuei roh.

Dob ai jumpah ma bulan matorang, ari madear, gokma panorangni, itubuhkon puang bolon ma sada anak, aima sinaboru. Isungkun ma Guru Gumbak na Bolon, naha do arini jolma tubuh i rumah bolon. Marsahap ma Guru Gumbak na Bolon, boi ma dua borngin nari napatusek. Das tongon dua borngin, roh ma Guru Gumbak na Bolon hu lopou, ipatupah Guru Gumbak na Bolon ma pulung-pulungan. ”Buatma sanga atap bola-bolani hudon dua bolah, baenkon ma lapa-lapa ni omei ibagas bola ni hudon ai, ibahen sada pundang, ai ma buruk-buruk ni hiou, ipuyuh inahiti marisi apuy”. Suman songon tali sanjongkal panjangni, ai ma na margoran pundang. Ibahen homa do sada demban sayur, ia bolah-bolahni hudon sada use, marisi lapa-lapa homai do, ibahen do sada pundang, ibahen sada bulung ujungan.

Dob pulung ai, rupma Guru Gumbak na Bolon pakon dakdanak tubuh ai pakonni Puang Bolon hu tapian paridian. Ibahenkon ma sada pundang ai i horbangan, ibahen homa ma sada pundang ai i uluan ni tapian, dob ai naparidi ma dakdanak in.

Dob ai mulakma hu huta, iamparhon ma sada lage-lage tihar i tongah-tongahni alaman bolag.

Ipadilo ma sagala anak-anak markinsah mardalan anjaha dong homa sada harbuei sada mangkuk, ardumon ni anak-anak ai ganup. Jadi ipanjomputhon ma boras, ibahen ma goranni anak tubuh in, i ma: ”Nandorhaya di Bulan”.

Dob ai jumpah na tahun sada, padua tahunkon manggorama pamurou manisei ma na laho hu bah, manongos Ompung Naibata, jumpah ma bulan matorang, ari madear, roh ma panorangni, itubuhkon ma sada anak boru use. Isungkun ma Guru Gumbak na Bolon, ipamilihkon ari, ipanjomputhon boras, ibahen ma goranni panak boru: ”Nandorhaya di Ari”.

Dop ai jumpah ma tahun sada, padua tahunkon manggora ma pamurou manise ma na laho hu bah, manongos Ompung Naibata. Jumpahma panorangni, mambotoh ma halak ganup. Marhata ma Raja Parpadanan na Bolag nini ma: ”Ou Ransah Ulu Balang, sungkun ma ambia hu rumah bolon bani puang bolon sinta-sintani tamuei roh in”. Laho ma tongon si Ransah Ulu Balang ondi hu lobei-lobei ni puang bolon na Mahobor Matabur, nini ma: ”Sintabi hita lai Puang Bolon, dong hata hun lopou huboban, patugah hita ma sinta-sintani tamuei roh in”. Tapi anggo puang bolon ondi seng ra patugahkon sinta-sintani tamuei roh, tapi dong do namin sinta-sintani na porlu ibagas uhurni, uhurni sandiri do hansa mambotoh ai, tapi seng tarbuatsi, patugahkon seng ra ia.

Dasma dua tahun, patolu tahunkon seng matorang opei iahap puang bolon, seng tubuh opei na i hurungan manik. Pusok ma uhurni Raja Parpadanan na Bolag, halani ai ipanggil ma gamot pakon pangulu dusun ganup, manungkuni puang bolon atap aha do sinta-sintani tamuei roh. Rohma gamot ondi pakon pangulu dusun, isungkun sidea ma puang bolon nini ma: ”Lai Puang Bolon, patugah hita ma sinta-sintani tamuei roh in. Pusok do uhur nami pakon raja huta on, on ma patolu tahunkon, lalap seng matorang iahap hita”. Manombah ma gamot ondi haganup: ”Patugah hita bannami, ase ibotoh hanami manguraskon”. Lalap do seng ra puang bolon ondi patugahkon sinta-sinta tamuei roh, roh homai do raja ondi, manombah homai do bani puang bolon lanjar tangis. ”Patugah hita ma lai puang bolon, sinta-sintani tamuei roh in”.

”Tindangma pangunggasan, mordongma pargulhulan, simbeini parpadanan ma on huahap, sayopni parbuluhan”, nini puang bolon ondi ma, marsampang sahapni raja in. ”Malang atei manggoran Raja nami, lang tarposhon uhur patugahkon sinta-sintani tamuei roh on”. Nini raja ondi ma use pakon gamot ondi haganupan: ”Patugah hita ma gelah lai Puang Bolon”. Jadi ipatugah ma tongon sinta-sintani tamuei roh in. Ambit hita pe mambogei seng be sinta-sinta ni puang bolon na sonai ai. Aha gakni sinta-sinta ai? Nini puang bolon ma use: ”Ia sinta-sintani tamuei roh on, buat nasiam ma sada dayok langkah andalu, indahan tabar, indahan kuning, bogar sagala bogar, tombal sagala tombal, ibai anduri buruk-buruk ma itibalhon ai anjaha i pamispisan ni rumah on ma au hundul mangankon ai anjaha sangkolang nari mata ni ari sundut ijan, aima panorangni au mangankon”.

Dob ai usuhuni sidea ma tongon, lang tarbahen lang isuhuni sidea, halani lewat ma parjanjian. Dob honsi isuhuni sidea ai, tongon ma ipangan puang bolon ai, sangkolang mata ni ari tongon malele bod anjaha ipamispisan ni rumah ai ia tongon mangankon: roh ma pakon dayok, ampa babuy, mangurup sipanganon ai; seng ibotoh gamot ai pakon jolma simbuei manorih na sonai ai, songon na haram ma tongon langit jinujung, pakon tanoh nidogei.

Biarpe sonai, napitpitkon mata ma ai, songon na manompul losung, aha pe lang dong be hagigi, na ija pe lang dong harosuh.

Dob honsi ai, jumpah ma use patarni kira-kira tongah arian, laho ma Raja Parpadanan na Bolag hu surambih ni pantangan, sanggah mangarid-arid sarung ni podang, dong raotni sidua mata sisada sarung, sada matani raot ondi tibal bani abingan, sada ijolom sanggah mangarit sarungni podang ai, mintor roh ma sahalak na patugahkon hu rumah bolon, nini ma: ”Raja nami, domma matorang iahapkon puang bolon huta on”. Balosna: ”Anak aha ambia?” ”Anak dalahi Raja nami”, nini na patugahkon ondi.

Tidak ada komentar: